Grab pospolity

Skrócony opis

Grab pospolity to drzewo liściaste o charakterystycznej, nieregularnej koronie i szarobrązowej, chropowatej korze. Jest to gatunek pospolity w lasach Europy i Azji, który jest ceniony ze względu na swoje właściwości ozdobne, lecznicze i użytkowe.

Pochodzenie

Grab pospolity jest gatunkiem rodzimym w Europie i Azji, a jego obszar występowania rozciąga się od Hiszpanii i Włoch na zachodzie, przez Europę Środkową, aż po Syberię na wschodzie.

Występowanie

Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, na brzegach rzek, na zboczach górskich, a także na obszarach zalesionych. Spotykany jest w całej Europie, poza północną częścią Skandynawii, oraz w Azji Mniejszej i na Syberii.

Wygląd

Osiąga zwykle od 10 do 25 metrów wysokości, choć niekiedy może osiągnąć nawet 30 metrów. Ma charakterystyczną, nieregularną koronę złożoną z licznych gałęzi, które rosną w różnych kierunkach. Kora jest szarobrązowa i chropowata, a liście są jajowate, piłkowane i o długości od 5 do 12 cm.

Tempo wzrostu

Grab pospolity rośnie stosunkowo szybko w pierwszych latach po posadzeniu, a później tempo wzrostu zwalnia. W dobrych warunkach może osiągnąć 1-2 m na rok.

Zastosowanie

Grab pospolity ma szerokie zastosowanie. Jego drewno jest twarde, odporne na działanie owadów i wilgoci, co sprawia, że jest chętnie stosowane w budownictwie, w produkcji mebli oraz w rzemiośle artystycznym. Roślina jest także ceniona ze względu na swoje właściwości lecznicze – stosowana jest w medycynie ludowej do łagodzenia objawów przeziębienia, kaszlu, bólów reumatycznych oraz zapalenia oskrzeli. Grab pospolity jest także uprawiany jako roślina ozdobna w parkach i ogrodach.

Wymagania

Preferuje stanowiska słoneczne lub lekko zacienione i gleby przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne i próchniczne. Jest odporny na mróz, ale wrażliwy na suszę i zanieczyszczenia powietrza.

Uprawa

Grab pospolity jest drzewem łatwym w uprawie i w naturalny sposób rośnie w większości gleb o różnym odczynie. Preferuje gleby wilgotne, przepuszczalne, o umiarkowanej zawartości składników pokarmowych. Może rosnąć w miejscach osłoniętych, ale rozwija się najlepiej na stanowiskach słonecznych. Odporny jest na mróz i nie wymaga specjalnej ochrony przed zimą. Zalecane jest sadzenie grabów na wiosnę, aby dać czas korzeniom na ugruntowanie się przed zimą. Roślina rozmnaża się łatwo przez nasiona lub przez sadzonki. Sadzonki najlepiej ukorzenić w szklarni przed posadzeniem na otwartym terenie.

Pielęgnacja

Nie wymaga częstej pielęgnacji. Ważne jest jednak systematyczne przycinanie, co przyspiesza wzrost i pozwala na utrzymanie kształtu korony. Najlepiej jest przycinać drzewo w okresie zimowym lub wczesną wiosną, przed rozwojem liści.

Ciekawostki

Grab pospolity jest jednym z najważniejszych gatunków drzew liściastych w Europie. W starożytnych czasach uważany był za drzewo opiekuńcze, chroniące domostwa przed złymi duchami. Drewno grabu jest twarde, wytrzymałe i bardzo cenione w stolarstwie oraz meblarstwie. W tradycyjnej medycynie ludowej korzenie i kora grabu pospolitego były stosowane jako środek na biegunkę, choroby nerek i skórne oraz reumatyzm. Wiele gatunków motyli i owadów związanych jest z grabem pospolitym, w tym m.in. ropuszka dęboszka oraz mieniak pospolity.

Przepisy kulinarne

Młode listki grabu pospolitego można dodać do sałatek, zup, marynat, a także do przyprawiania mięsa i ryb. Mają one charakterystyczny, kwaśny smak, przypominający cytrynę. W kuchni tradycyjnej polskiej listki grabu były wykorzystywane do produkcji orzeźwiającego napoju, nazywanego “kwasem chlebowym”, który powstawał w wyniku fermentacji młodych listków grabu, wody i cukru.